Alzheimer hastasına nasıl bakılmalıdır?
Hasta bakımı birçok zorluğu birlikte getirir. On yıldan uzun sürebilen yavaş ve önceden kestirilemeyen kötüleşme hızı yaşlı yakınının sabırlı, anlayışlı, sevecen ve çoğunlukla da yaratıcı olmasını gerektirir. Bakımın en önemli yönlerinden biri Alzheimer hastasının halen hoşlanmakta olduğu şeylere odaklanmaktır. Hafıza kayıpları ve davranış problemlerinin etkilerini azaltmaya yönelik yolların öğrenilmesi, hastalığın güçlükler yaratan bazı yönlerinden kaçınılmasına yardımcı olur.
Alzheimer hastaları arasında belirtiler ve hastalığın ilerleme hızı farklılık gösterir. Bu nedenle, bakım teknikleri her hastanın durumuna göre uygulanmalıdır. Hasta bakımı konusunda, uyarlanabilecek bazı ipuçları şunlardır:
- Hatırlatıcı araçların kullanılması:
Hatırlatıcı araçların kullanılması hastanın bağımsızlığını sürdürmesine yardımcı olabilir. Günlük etkinliklerin, aranabilecek telefon numaralarının ve bir fincan çay yapmak yada telefon etmek gibi basit işlerin nasıl yapılabileceğine ilişkin talimatların yazıldığı bir liste hazırlanabilir.
- Düzen kurulması:
Huzurlu ve istikrarlı bir yaşam ortamının oluşturulması davranışsal sorunları azaltır. Yeni durumlar, gürültü, kalabalık, hatırlamaya zorlanmak yada zor bir işin yapılmasının istenmesi hastada huzursuzluk yaratabilir. Hastanın huzursuzluğu arttıkça, açıkça düşünebilme yetisi de bozulacaktır.
- Ev dışında amaçsızca gezinmenin izlenmesi:
Amaçsızca gezinme sık karşılaşılan bir sorundur. Telefon numarasının da yer aldığı “Evi Ara” yazan bir cep kartı yararlı olabilir. Bazı uzmanlar hastanın, bakımı üstlenen kişiler tarafından uzun günlük yürüyüşlere çıkarılmasının amaçsızca gezinmeyi azalttığına inanmaktadır.
- Gece yatma düzeni oluşturulması:
Davranışlar genellikle geceleri kötüleşir. Konuşma ve gürültülerinden uzak bir yatma düzeni oluşturulması önemlidir. Yön bulma bozukluklarını önlemek için gece lambası yakılması yararlıdır. Gün içinde kafein alımının sınırlanması, şekerlemelerin azaltılması ve egzersiz yapılması gece ortaya çıkan huzursuzlukları azaltabilir.
- İletişimin geliştirilmesi:
Alzheimer hastasıyla konuşurken görebileceği bir yerde durmak ve dikkatini çekmek için koluna yada omzuna dokunmak yararlı olacaktır. Hastayla basit cümleler kullanarak yavaş bir tempoda konuşulmalıdır ve hasta yanıt vermeye zorlanmamalıdır. Bir seferde tek bir şey söylenmelidir. Bir şey söylerken jestler ve nesneleri göstermek gibi ipuçları kullanılmalıdır. Sorular sormaktan ve zor seçimler yapmaya zorlamaktan kaçınılmalıdır.
- Güvenli bir ortam oluşturulması:
Yaşadığı ortam güvenli ve bildik bir hale getirilmelidir. Düzensizlikten kaçınmak ve düşmeleri önlemek için, mobilyalar hep aynı yerde tutulmalı. İlaçlar, kesici maddeler, zehirli maddeler, tehlikeli araçların durduğu dolaplar kilitli tutulmalıdır. Elektrik çarpmasını önlemek için elektrikli aletler banyoda tutulmamalı, yanıkları engellemek için su ısıtıcıları gibi aletler ortada bırakılmamalı ve düşmeleri önlemek için sürekli gezindiği bölgelerde tutamak monte etmek gereklidir.
- Egzersize teşvik edilmesi:
Alzheimer hastalarında egzersiz birçok yarar sağlar. Egzersiz, olağan yararlarının yanı sıra yaşlı ve yaşlı yakınını bir araya getirmek açısından da çok önemlidir. Egzersizin başlıca yararları arasında kas gücünün artırılması ve kalp-damar sağlığı yer almaktadır. Ayrıca, depresyon belirtilerinin azaltılması, hareket becerilerinin korunması ve sakinleştirici bir etki yaratması açısından da yararlıdır. Bunun ötesinde, egzersiz gücün, esnekliğin ve dengenin korunmasını sağlayarak düşmeye bağlı ciddi yaralanmaların azaltılmasına da yardımcı olur.